Türkiye'nin salgınla mücadelesinde ilk kez tam kapanma uygulamasına geçiliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 29 Nisan Perşembe gününden 17 Mayıs Pazartesi gününe kadar tam kapanma süreceğine girileceğini açıkladı. Erdoğan'ın açıklamasının ardından İçişleri Bakanlığı, tam kapanma konulu genelge gönderdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, genelgede, 13 Nisan 2021'deki Cumhurbaşkanlığı Kabinesi toplantısındaki kararlar doğrultusunda 14 Nisan Çarşamba gününden itibaren iki haftalık kısmi kapanma sürecine girildiği ve kısmi kapanma tedbirleri sonrasında salgının artış hızının önce yavaşladığı, akabinde durduğu, son günlerde ise düşüş eğilimine girdiği belirtildi.
Bu çerçevede 26 Nisan'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanan Cumhurbaşkanlığı Kabinesinde alınan kararlar doğrultusunda halihazırda uygulanmakta olan kısmi kapanma tedbirlerine yeni önlemler eklenerek tam kapanma dönemine geçileceği hatırlatılarak, 29 Nisan Perşembe saat 19.00'dan itibaren 17 Mayıs Pazartesi saat 05.00'e kadar sürecek tam kapanma döneminde ülke genelini kapsayacak şekilde tedbirlerin alınması gerektiğinin değerlendirildiği ifade edildi.
Kısıtlamadan muaf tutulacaklar
Genelgeye göre, hafta içi-hafta sonu ayrımı olmaksızın uygulanacak sokağa çıkma kısıtlaması günlerinde üretim, imalat, tedarik ve lojistik zincirlerinin aksamaması, sağlık, tarım ve orman faaliyetlerinin sürekliliğinin sağlanması amacıyla belli yerler ve kişiler kısıtlamadan muaf tutulacak. Sokağa çıkma kısıtlamasına yönelik tanınan muafiyetler, daha önce illere gönderilen genelgeyle açıkça belirtildiği şekilde muafiyet nedenine ve buna bağlı olarak zaman ve güzergahla sınırlı olacak. Aksi durumlar muafiyetlerin kötüye kullanımı olarak görülerek idari ve adli yaptırımlara konu edilecek.
Bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi
Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu günlerde bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılar 10.00-17.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek. Vatandaşlar zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve engelliler haricinde araç kullanmamak şartıyla ikametlerine en yakın bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılara gidip gelebilecek. Aynı saatler arasında bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi, tatlıcılar ve online sipariş firmaları evlere/adrese servis şeklinde de satış yapabilecek. Belirtilen uygulama zincir ve süper marketler için haftanın altı günü geçerli olacak, zincir marketler pazar günleri kapalı kalacak.
Restoran, lokanta, kafeterya
Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu günlerde restoran, lokanta, kafeterya, pastane gibi yeme-içme yerleri sadece paket servis şeklinde faaliyet gösterebilecek. Yeme-içme yerleri ile online yemek sipariş firmaları ramazan ayı sonuna denk gelen 13 Mayıs Perşembe gününe kadar 24 saat esasına göre paket servis yapabilecek. Yeme-içme yerleri ile online yemek sipariş firmaları ramazan ayının sona ermesiyle birlikte saat 01.00'e kadar paket servis yapabilecek.
Fırınlar açık olacak
Tam kapanma döneminde ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri açık olacak. Vatandaşlar ekmek ve unlu mamul ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve engelli vatandaşlar hariç araç kullanmamak şartıyla ikametlerine yürüme mesafesinde olan fırına gidip gelebilecekler. Fırın ve unlu mamul ruhsatlı iş yerlerine ait ekmek dağıtım araçlarıyla sadece market ve bakkallara ekmek servisi yapılabilecek, sokak aralarında kesinlikle satış yapılmayacak. Sokağa çıkma kısıtlaması sırasında belirtilen temel gıda, ilaç ve temizlik ürünlerinin satıldığı yerler ile üretim, imalat, tedarik ve lojistik zincirlerinin aksamaması amacıyla muafiyet kapsamında bulunan iş yerleri dışında tüm ticari işletme, iş yeri ve/veya ofisler kapalı olacak ve uzaktan çalışma haricinde yüz yüze hizmet verilmeyecek.
Konaklama tesisleri yalnızca seyahat izin belgesi olanlara hizmet verebilecek
Kısıtlama döneminde konaklama tesislerinde rezervasyonunun bulunması, vatandaşlar açısından sokağa çıkma veya şehirlerarası seyahat kısıtlamasından muafiyet sağlamayacak. Konaklama tesisleri sadece seyahat izin belgesi alan kişilere hizmet verebilecek.
Yabancılara yönelik sokağa çıkma kısıtlamasına dair muafiyet sadece turistik faaliyetler kapsamında geçici ve kısa süre için Türkiye'de bulunan yabancıları kapsayacak. İkamet izinliler, geçici koruma statüsündekiler veya uluslararası koruma başvuru ve statü sahipleri dahil olmak üzere turistik faaliyetler kapsamı dışındaki yabancılar sokağa çıkma kısıtlamalarına tabi olacaklar. Tam kapanma sürecinde kendi ihtiyaçlarını karşılayamayacak ileri yaş gruplarındakilerin veya ağır hastalığı olanların temel ihtiyaçları VEFA Sosyal Destek Gruplarınca karşılanacak. Bu konuda gerek personel görevlendirilmesi gerekse ihtiyaçların bir an evvel giderilmesi bakımından gerekli tedbirler valiler ve kaymakamlarca alınacak.
Şehirlerarası seyahatlere zorunlu haller dışında izin verilmeyecek
Sokağa çıkma kısıtlaması süresince vatandaşların şehirlerarası seyahatine zorunlu haller dışında izin verilmeyecek. Buna karşın, zorunlu bir kamusal görevin ifası kapsamında ilgili bakanlık ya da kamu kurum veya kuruluşunca görevlendirilmiş olan kamu görevlileri kurum kimlik kartı ile birlikte görev belgesini ibraz etmek kaydıyla bu hükümden muaf tutulacak.
Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılmak için veya cenaze nakil işlemine refakat etmek amacıyla herhangi bir cenaze yakınının e-Devlet kapısındaki İçişleri Bakanlığına ait e-Başvuru veya ALO 199 sistemleri üzerinden yapacakları başvurular sistem tarafından vakit kaybetmeksizin otomatik onaylanarak cenaze yakınlarına seyahat izin belgesi oluşturulacak. Cenaze nakil ve defin işlemleri kapsamında başvuran vatandaşlardan herhangi bir belge ibrazı istenilmeyecek ve Sağlık Bakanlığı ile sağlanan entegrasyon üzerinden gerekli sorgulama seyahat izin belgesi düzenlenmeden önce otomatik olarak gerçekleştirilecek.
Seyahat izin belgesi verilenler kısıtlamadan muaf olacak
Tedavi olduğu hastaneden taburcu olup asıl ikametine dönmek isteyen, doktor raporu ile sevk olan veya önceden alınmış doktor randevusu/kontrolü olan, kendisi veya eşinin, hastanede tedavi gören birinci derece yakınına ya da kardeşine refakat edecek olan en fazla 2 kişi, bulunduğu şehre son 5 gün içerisinde gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp ikamet ettikleri yerleşim yerlerine dönmek isteyen ve 5 gün içinde geldiğini yolculuk bileti, geldiği araç plakası, seyahatini gösteren başkaca belge ve bilgiyle ibraz edenler; ÖSYM tarafından ilan edilmiş merkezi sınavlara katılacak olan, askerlik hizmetini tamamlayarak yerleşim yerlerine dönmek isteyen, özel veya kamudan günlü sözleşmeye davet yazısı olan ve ceza infaz kurumlarından salıverilen kişilerin zorunlu hali bulunduğu kabul edilecek. Vatandaşlar, belirtilen zorunlu hallerin varlığı halinde bu durumu belgelendirmek kaydıyla e-Devlet üzerinden İçişleri Bakanlığına ait e-Başvuru ve ALO 199 sistemleri üzerinden valilik/kaymakamlık bünyesinde oluşturulan Seyahat İzin Kurullarından izin almak kaydıyla seyahat edebilecek. Seyahat İzin Belgesi verilen kişiler seyahat süreleri boyunca sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacak. Tam kapanma sürecinde seyahat izin taleplerinde yaşanabilecek artış göz önünde bulundurularak vali ve kaymakamlar yeterli sayıda personelin görevlendirilmesi başta olmak üzere seyahat izin taleplerinin hızlı şekilde değerlendirilerek karara bağlanabilmesi için her türlü tedbiri alacak.
Araçlara kabulde HES kodu sorgulaması yapılacak
Belirtilen dönemde uçak, tren, gemi veya otobüs gibi toplu ulaşım aracıyla seyahat edecek kişilere biletleme işlemi yapılmadan önce mutlaka seyahat izin belgesinin olup olmadığı kontrol edilecek, geçerli seyahat izninin bulunması halinde biletleme işlemi gerçekleştirilecek. Uçak, tren, gemi veya otobüs gibi toplu taşıma araçlarıyla yapılacak seferlerde yolcuların araçlara kabulü öncesinde HES kodu sorgulaması yapılacak ve tanılı/temaslı gibi sakıncalı durumu olmaması halinde yolcular araca alınacak. Uçak hariç şehirlerarası faaliyet gösteren toplu taşıma araçları, ruhsatta belirtilen yolcu taşıma kapasitesinin yüzde 50'si oranında yolcu kabul edebilecek ve araçta yolcuların oturma şekli yolcuların birbirleriyle temasını engelleyecek "1 dolu-1 boş" şekilde olacak. Tam kapanma sürecinde sağlık, güvenlik, acil çağrı gibi kritik görev alanları hariç olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarında hizmetlerin sürdürülebilmesi için toplam personel sayısının yüzde 50'sini aşmayacak ölçüde gerekli olan asgari personel seviyesine düşülecek ve uzaktan veya dönüşümlü çalışmaya geçilecek. Kısıtlama döneminde, uzaktan ve dönüşümlü çalışmaya tabi kamu personeli, özel bir muafiyete sahip olmamaları nedeniyle diğer vatandaşların tabi olduğu esaslar haricinde ikametlerinden ayrılmayacak. Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet binalarında/yerlerinde görev alacak kamu personeli için yetkili yönetici tarafından bu durumu ortaya koyan görev belgesi düzenlenecek ve görevli olduğu zaman dilimi içerisinde ikameti ile iş yeri arasındaki güzergahla sınırlı şekilde muafiyete tabi olacak.
Site yönetimlerine sorumluluk verilecek
İller arası hareketliliğin zorunlu olduğu mevsimlik tarım işçileri, hayvancılık ve arıcılık faaliyetlerinde salgınla mücadele koşullarına uygun hareket edilebilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığının koordinasyonunda valiliklerce gerekli tedbirler eş zamanlı olarak alınacak, bu bağlamda mevsimlik tarım işçilerinin iller arası hareketliliği ile konaklayacakları alanlarda alınacak tedbirler ve iller arası hayvancılık ve arıcılık faaliyetleri konusunda İçişleri Bakanlığınca yeni genelge yayımlanıncaya kadar 3 Nisan 2020 tarih ve 6202 sayılı genelgedeki esaslara göre hareket edilecek.
Tam gün uygulanacak sokağa çıkma kısıtlaması tedbirinin konut sitelerinde de uygulanmasını temin etmek amacıyla site yönetimlerine sorumluluk verilecek, site içerisinde izinsiz dışarı çıkan kişilerin (özellikle çocukların ve gençlerin) ikametlerine dönmeleri konusunda uyarılmaları sağlanacak.
Sokağa çıkma süresi boyunca sokak hayvanlarının beslenmelerine özel önem verilecek, bu kapsamda vali/kaymakamlarca yerel yönetimler, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gerekli koordinasyon tesis edilerek sokak hayvanlarının beslenmeleri için gerekli tedbirler alınacak. Bu amaçla başta hayvan barınakları olmak üzere park, bahçe, orman gibi sokak hayvanlarının doğal yaşam alanlarına düzenli olarak mama, yem, yiyecek ve su bırakılması sağlanacak.
Denetim faaliyetlerinin etkinliği artırılacak
Tam kapanma döneminde kolluk kuvvetlerinin tam kapasiteyle denetim faaliyetlerine katılımı sağlanacak, özellikle sokağa çıkma ile şehirlerarası seyahat kısıtlamaları başta olmak üzere kolluk kuvvetleri tarafından kapsamlı, geniş katılımlı, etkili ve sürekli denetim faaliyetleri planlanarak uygulamaya geçirilecek. Sokağa çıkma kısıtlamaları sırasında muafiyet tanınan iş yerlerinde çalışıldığına dair gerçeğe aykırı belge düzenlenmesi, özel sağlık kuruluşlarından sahte randevu alınması, fırın, market, bakkal, kasap, manav, kuruyemişçi veya tatlıcılara çıkış serbestisinin maksadını aşan şekilde kullanımı (markete ailece gidilmesi gibi), Çiftçi Kayıt Belgesi'nin amaç dışı kullanılması gibi durumlarda muafiyetlerin giderek artan bir sıklıkla kötüye kullanıldığı göz önünde bulundurularak, bu suistimallerin önlenmesi amacıyla kolluk kuvvetlerince her türlü tedbir alınacak ve denetimlerde bu hususların kontrolü özellikle sağlanacak. Şehirlerarası seyahat kısıtlamasının etkinliğinin artırılması amacıyla şehirlerin tüm giriş ve çıkışlarında (iller arası koordinasyon sağlanmak kaydıyla) kontrol noktaları oluşturulacak, buralarda görevlendirilecek yeterli sayıda kolluk personeliyle toplu ulaşım araçlarıyla veya özel araçlarla yolculuk edenlerin seyahat izin belgelerinin olup olmadığı tetkik edilecek ve geçerli mazereti veya muafiyeti bulunmayanların şehirlerarası seyahatlerine izin verilmeyecek. Tam gün sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak olan tam kapanma döneminde, vatandaşların sadece temel ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla açık tutulacak fırın, market, bakkal, kasap, manav, kuruyemişçi ve tatlıcı gibi iş yerlerinin çevresinde gerekli kontrollerin yapılabilmesi için yeterli sayıda kolluk personeli görevlendirilecek; yürütülecek devriye ve denetim faaliyetlerinde, bu iş yerlerinin kurallara uyup uymadıkları ile vatandaşların bu iş yerlerine gidişlerinde araç kullanmama ve ikametlerine en yakın yere gitme kuralına riayet edip etmedikleri kontrol edilecek. Genelgeye göre, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 27'nci ve 72'nci maddeleri uyarınca İl/İlçe Umumi Hıfzıssıhha Kurulları kararları ivedilikle alınacak, uygulamada aksaklığa meydan verilmeyecek ve mağduriyete neden olunmayacak.
Sokağa çıkma kısıtlamasından muaf yerler ve kişiler
Buna göre, sokağa çıkma kısıtlamasından muaf yerler ve kişiler, şu şekilde belirlendi:
"Sokağa çıkma kısıtlamalarının uygulanacağı günlerde istisna kapsamında olduğunu belgelemek ve muafiyet nedeni ve güzergahı ile sınırlı olmak kaydıyla; TBMM üyeleri ve çalışanları, kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar (özel güvenlik görevlileri dahil), zorunlu kamu hizmetlerinin sürdürülmesi için gerekli kamu kurum ve kuruluşları ile işletmeler (havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, yaşlı bakım evleri, rehabilitasyon merkezleri, PTT vb.), buralarda çalışanlar ile ibadethanelerdeki din görevlileri, acil çağrı merkezleri, Vefa Sosyal Destek birimleri, İl/İlçe Salgın Denetim Merkezleri, Göç İdaresi, Kızılay, AFAD ve afet kapsamındaki faaliyetlerde görevli olanlar ve gönüllü olarak görev verilenler, cemevlerinin dede ve görevlileri, kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri ile buralarda çalışanlar, hekimler ve veteriner hekimler, zorunlu sağlık randevusu olanlar (Kızılay'a yapılacak kan ve plazma bağışları dahil), ilaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyet yürüten iş yerleri ile buralarda çalışanlar, üretim ve imalat tesisleri ile inşaat faaliyetleri ve bu yerlerde çalışanlar, bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, sulanması, işlenmesi, ilaçlanması, hasadı, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar, tarımsal üretime ilişkin zirai ilaç, tohum, fide, gübre vb. ürünlerin satışı yapılan iş yerleri ve buralarda çalışanlar, yurt içi ve dışı taşımacılık ve lojistiğini yapan firmalar ve bunların çalışanları, ürün veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde (kargo dahil), yurt içi ve yurt dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında görevli olanlar, oteller ve konaklama yerleri ile buralarda çalışanlar, sokak hayvanlarını besleyecek olanlar, hayvan barınakları, çiftlikleri, bakım merkezlerinin görevlileri, gönüllü çalışanları ve 7486 sayılı genelgede oluşturulan Hayvan Besleme Grubu üyeleri, ikametinin önüyle sınırlı olmak kaydıyla evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkanlar, gazete, dergi, radyo, televizyon ve internet medya kuruluşları, medya takip merkezleri, gazete basım matbaaları, bu yerlerde çalışanlar ile gazete dağıtıcıları, akaryakıt istasyonları, lastik tamircileri ve buralarda çalışanlar, sebze, meyve ve su ürünleri toptancı halleri ve buralarda çalışanlar, ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı işyerleri, ekmeğin dağıtımında görevli araçlar ile buralarda çalışanlar, cenaze defin işlemlerinde görevli olanlar (din görevlileri, hastane ve belediye görevlileri vb.) ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar, doğal gaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet gösteren büyük tesis ve işletmeler (rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğal gaz çevrim santralleri gibi) ile bu yerlerde çalışanlar, elektrik, su, doğalgaz, telekomünikasyon vb. kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar ile servis hizmeti vermek üzere görevde olduklarını belgelemek şartı ile teknik servis çalışanları, kargo, su, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri ve çalışanları, mahalli idarelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, karla mücadele, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere çalışacak personeli, şehir içi toplu ulaşım araçlarının sürücü ve görevlileri, yurt, pansiyon, şantiye vb. toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile iş yerlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla iş yerlerinde bulunması gerekli olan çalışanlar (iş yeri hekimi, güvenlik görevlisi, bekçi vb.), otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi 'özel gereksinimi' olanlar ile bunların veli, vasi veya refakatçileri, mahkeme kararını ibraz etmeleri şartıyla mahkeme kararı çerçevesinde çocukları ile şahsi münasebet tesis edecekler, yurt içi ve yurt dışı müsabaka ve kamplara katılacak olan milli sporcular, seyircisiz oynanabilecek profesyonel spor müsabakalarındaki sporcu, yönetici ve diğer görevliler, asgari sayıda olmak kaydıyla bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezleri ile çalışanları, ÖSYM tarafından ilan edilmiş merkezi sınavlara katılacağını belgeleyenler ve bu kişilerin yanlarında bulunan eş, kardeş, anne veya babadan bir refakatçileri, sınav görevlileri, İl/İlçe Umumi Hıfzıssıhha Kurullarınca izin verilen, şehirlerarası karayolları kenarında bulunan dinleme tesislerinde yer alan yeme-içme yerleri ve buralarda çalışanlar, zorunlu müdafi/vekil, duruşma, ifade gibi yargısal görevlerin icrasıyla sınırlı kalmak kaydıyla avukatlar, dava ve icra takiplerine ilişkin yapılacak zorunlu iş ve işlemler için adliyelere gitmesi gereken taraf veya vekilleri ile mezat salonlarına gidecek ilgililer, araç muayene istasyonları ve buralarda çalışan personel ile araç muayene randevusu bulunan taşıt sahipleri, Milli Eğitim Bakanlığı EBA LİSE TV MTAL ve EBA platformunda yayınlanmak üzere bakanlığa bağlı mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumlarında çalışmaları devam eden uzaktan eğitim video çekimi, kurgu ve montaj faaliyetlerini yürütmekte olan ya da söz konusu çalışmaların koordinasyonunu sağlayan personel, profesyonel site yöneticileri ile apartman/site yönetimince düzenlenen görevli olduklarına dair belgeyi ibraz etmek ve ikametleriyle görevli oldukları apartman veya sitelere gidiş-geliş güzergahıyla sınırlı olmak kaydıyla apartman ve sitelerin temizlik, ısınma vb. işlerini yerine getiren görevliler, iş yerinde bulunan hayvanların günlük bakım ve beslenmelerini yapabilmek için ikamet ile işyeri arasındaki güzergah ile sınırlı olmak kaydıyla evcil hayvan satışı yapan iş yerlerinin sahipleri ve çalışanları, sadece yarış atlarının bakım ve beslenmelerini ve yarışlara hazırlık antrenmanlarını yapmak ve ikamet ile yarış ya da antrenman alanı arasındaki güzergahla sınırlı kalmak kaydıyla at sahipleri, antrenörler, seyisler ve diğer çalışanlar, sadece ilaçlama faaliyetleri için zorunlu olan güzergahlarda kalmak ve bu durumu belgelemek kaydıyla iş yerlerinin haşere ve diğer zararlı böceklere karşı ilaçlamasını yapan firmalarda görevli olanlar,
muafiyet nedenine bağlı olmak ve ikametlerinden işyerlerine gidiş-gelişleriyle sınırlı olmak kaydıyla serbest muhasebeciler, serbest muhasebeci mali müşavirler, yeminli mali müşavirler ile çalışanları, 10.00-16.00 saatleri arasında sayıları banka yönetimlerince belirlenecek şekilde sınırlı sayıda şube ve personelle hizmet verecek olan banka şubeleri ile çalışanları, nöbetçi noterler ile buralarda çalışanlar."
