P A Z A R P O S T A S I:
...DOĞU'DAN..
Işık Doğudan yükselir.Doğuyu keşfetmek kendini keşfetmek gibi.Tebdili mekanda farahlık vardır der ecdat.Gezmek,Kurandaki geçmiş milletlerin izini sürmek ve ibret almak anlamında bir emir olduğu gibi Seyahat ediniz sıhhat bulnuz Nebi buyruğunun da gereğidir.
Doğu deyince bizde memurlar için sürgün yeri,zorlu ve çetin bir coğrafya algısı hakimdir aslında. Belki de bu yüzden memleketin batısınadan çoğu insan doğuyu görmemiştir bile..Ancak artık bu algı özellikle terörün minimize edilmesiyle ve ulaşım imkanlarının artmasıyla değişmeye başladığı ortada.Artık İstanbuldan bindiğin uçak ile bir kaç saatte doğunun en doğusunda buluyorsun kendini.
Biz de İstanbul'dan bindiğimiz uçakla Van'a indik.
..
Van'da ilk olarak kahvaltı diyarı olmakla,kahvaltıyı ilk ticarileştiren Yusuf Konak mekanında kahvaltı ettik.Konak 51 bin kişinin üzerinde aynı kahvaltı yaptırararak rekorlar kitabına da girmiş biri.Sıcak kanlı ve esprili.Kadınlar başımın üstünde yeri var.Neden?Gözüm görmesin diye!!;))gibin gezi midunda kıkırdayacağın esprilerinde merkezinde.Kendince komik sorular sorup küpe,el işlemesi tarzı küçük hediyeler veriyor..
Kahvaltı sonrası Vanı kısaca turlayıp Ahtamara adasına geçiyoruz.Aaah Tamara!Adanın adında yine bir aşk meşk mevzuu var..
Adaya kadar yarım saati bulan hoş bir deniz yolculuğu sizi bekliyor.adarDeniz diyoruz Zira Vanlılar Urfa balıklı göl ise bu denizdir diyorlar.Haklılar da .12 km uzunluğunda 700 metre derinliğinde ve tuzlu bu gölet deniz olmayı hakediyor fazlasıyla.
Van sanat eseri el emeği göz nuru halılarıyla da dikkat çekiyor.Van kale ve müzesi bu bölgeye uzun yıllar hakim olan Urartuluların da bölgesi.Van'dan rekli gözlü,kemikli,Tekir cinsi kedilerini severek ve Muradiye şelalesinde su şırıltıları arasında çay yudumlayarak ayrılıyoruz.
2.gün Vandan ârı Karsa.
Ama arada Doğubeyazıt var.
Doğubeyazıt ekonomik olarak gelişmiş ticareti güclü bir ilçe.Bankalardaki en fazla döviz rezervi olan şehri.Pasajlarında İran vs.den gelen sınır ticareti ürünlerini burdan alabilirsiniz.Ne ararasanız var.Kınadan elekroniğe.
Memu Zin de yazarı Ahmetdi Hani'yi slm.layarak İshakpaşa sarayı gibi saklı bir güzelliği görme imkanı buluyoruz.Saray çok ince sanatsal bir yapı ve gezdikçe ve inceledikçe şaşıyorsunuz.Mahkumların kaldıkları yeri ve kızıl şerbet sunulduğunda idam emrini,sarayın ısıtma tertibatını,harem dairesini ve mutfaka bitişik sağır ve dilsizlerin sunum yaptığı karşılama salonunu ve duvarlardaki hat ve sanatsı işlemeleri hayranlıkla izliyorsunuz.Ağrı sularından çıkarken ağrı valimiz Osman Varol bey ile de telefonda selamlaşıyoruz.
..
KARS''a doğru giderken zorlu tendürek geçidini,karlar altındaki Çaldırandan, çaldıran savaşındaki mert asakiri ve şühedayı anarak geçiyoruz. Vakti elemek içün otobüste dilimizde yöre türküleri;Berivanım dağ çiçeğim,Ağrı dağından aştım... Sağ yanda bir kişi kendini iple bacaya bağlamış ve damdaki karı temizliyor..
Kars'ta üç kars var gördüğüm.İlki Osmanlı,Selçuklu ve beyliklerin dağa ve kaleye sırtını yaslamış bir en estetik eserlerin camilerin, hamamların bulunduği ve ecdadın izlerini taşıyan ve şehre kimliğini veren bölüm.İkincisi 1877 Kırım Harbi sonrası 40 yıl Rusların elinde kalan şehirde Rus izleri.Ki daha çok askeri amaçlı yapılan yapılar taştan sağlam ve evvelen gördüğüm Sn.Peterspurgtaki gri taş işçiliğinden bir yada iki katlı yapılar.İlginçtir ki Kars ve bölgesi düşünebiliyor musunuz 40 yıl Ruslarda kalmış.Yani aslında Anadoluya Türklerin giriş diyarı olan Ani ve bu bölgeler yüzyıllar sonra gavur esareti yaşamış.Neyseki bolşevik ihtilali sonrası bu bölge tekrar bize terkedilmiş.Ama şehre Rus kültürü damgasını vurmuş.Hatta biz Osmanlı hamamına bile bir ara gelip çimdiği için Puşkin hamamı demişiz bile.Hamam müstemilatındaki kafenin adı da Raskonikov.Neyseki cafede izlediğimiz halk oyunu Kafkas oyunu ve yöreye ait dudak değmez aşıklar atışması.Kaz etini,kuzu eti ve nohuttan oluşan Piti yemeğini yine Rus kültüründen kalma bir yapı içindeki Lokanta da tadıyoruz.Tarık Akan başrolündeki 'Deli deli olma' filminde konu olan Marakanları konu edinen filmdeki Piano özelinde Ruslar kültürlerini de taşımayı istemişler.Marakanlar zaten Rus kilisesiyle de anlaşmayan,askerlik sevmeyen ve bol süt içen bir ırk/soy olarak Ruslar tarafından buralara gönderilmiş ama sonra da buradan dönmek istememişler.Ocakları söğünene dek barışçıl yaşmaıslar yörede.İlginç bir hikaye barındırıyor.. Üçüncü yapı stoğu Cumhuriyet dönemi yapı stoğu.Bu dönemde inşa ettiğimiz yapılar muhtemelen 22.yüzyılı görmez ancak diğerleri daha nice asır eskitir.Öyle görünüyor.
...
ANİ,ecdadın Dandanakan ve Malazgirt savaşı öncesi çok güçlü,çift kat savunmalı surların rağmen fethettiği dönemin ticaret merkezi.Burayı alarak Bizansa ciddi bir gözdağı veliyor ve sonrasında buaradan alınan cesretle Anadoluya hüzlı hir giriş yapılmış oluyor.Ani yakın zmaana kadar harabe halde iken şu an bakımlı ve artuk Ani antik kenti.İcınde Cami,kilise,ateşperestlerin ibatethanesi vs ile birçok inanç kesimini ićinde barındırıyor.Tarihi ipek yolunu bağlayan köprü şu an yıkık da olsa tarihe yönelik fikir veriyor.Arpaçay karşışı Ermenistan.Rehber eşliğinde bir iki gün de gezilebilecek tarihi bir mekan.
..
Çıldır,Ardahana bağlı.Kışın tamamen buz tutuyor.Kars'a 70 km.Kızakla kayak buranın bir ritüeli.Diğeri de göl üzerinde açılan delikten sazan balığı tutmak.-15 dereceyi bulan soğuk ile gezi boyu bir burada üşüdüm desem yeridir.
Kars gece de ayrı bir güzel.Tarihi yerlerinde gezip kafelerinde sıcak birşeyle içerek içinizi ısıtabilirsiniz.Başıboş köpeklere dikkat.Ayrılırkan bal ve eskikaşar siparişi vermeyi unutmayın..
...
DOĞU EKSPRESI heyacanı.Kars garında sabah vakti tatlı bir telaş..Doğu ekspresinde yer bulma telaşı.Biraz izdiham var ama sonuçta kalktık işte.Tanımadığın kişilerle geyik muhabbeti.İki çift Fethiyeden gelmiş,yaşlı annelerini birine bırakıp emekliliğinde buralarda huzur peşindeler.Karşımdaki genç hafızlık yapıyormuş, köyüne dönüyor,kafası karışık.İnsan hikayeleri bol burada.
Aslında beklediğim banliyo tarzı eski tip takır tukur tren.Ama heyhay nerde onlarda nostaljik garda sizle resim çekinmeyi bekler.Zira tren son derece güzel,sıcak ve beklediģimin aksine hızlı.Ama hafif kar eşliğinde muhabbet ve camdan uzaklarda görünen lokomotif ara ara tünellere girip çıkarak ilerliyor.Bize de sevdiğim azeri Ayışığında' müziğini eşliğinde resimlemek kalıyor.Çuf çuf huzurlu bir yolculuk sunuyor.
Ve Sarıkamış şehitlerini selamlayarak ve yol üstü o sehirlerdeki dostları slm.layarak Erzurumgarındayız.Erzurum garı bana Nurullah Genç'in 'Siyah gözlerine beni de götür' şiirini hatırlatıyor:
..''Erzurum garında banklar üstünde
uyku tutmuyor karanlıkları
yitik düşlerimi kovalıyorum
gölgeler gidiyor; ben kalıyorum."
Hadi gel Erzurum'a gel diyen rahmetli İbrahim Erkal'ın çağrısına gecikmeli uyarak Erzurumlu İbrahim Hakkı hazretlerini slm.layarak giriyoruz şehre.Şehir digerlerine göre büyükşehir havasında.Şehrin merkezi tarih kokuyor.Saltuklular,Selçuklu,Osmanlı eserleriyle süslü.Yakutiye medresesi,Ulu camii,Çifte minareli medrese ve diğer cami ve eserler gezdikçe içinizi ısıtıyor.Ecdadın estetik zevkine saygı ile giriyorsunuz medresenin saygı için alçak inşaa edilmiş kapılarından.
Cağ kebabı ve üstüne sarma tatlı fayzlasıyla damak tadınıza göre..
Doğu gezilmeli.
Bidayeti olan herşeyolan herşeyin nihayeti de var.Hayat gibi!.Nihayetler hayr ola!
Tebdili mekan ferahlığıyla dönüyoruz.
..
Ecdatın ayak izleriyle,bakir haliyle,her damak tadına hitap eden mutfak zenginliğiyle Doğu sizi çağırıyor.
Geç kalmayınız..
Slm.ve dua ile..
#geziexpres tşk.er..
Şubat/2022
wwww.alimetin.av.tr